Łukowsko-Obszański Okręgowy Związek Plantatorów Tytoniu. Tak nazywa się nowe zrzeszenie, które ma bronić interesów tej grupy rolników.
Jego inicjatorzy przyznają, że pracy będą mieć mnóstwo, ponieważ do ciągnących się od kilku lat problemów ze ściągalnością należności za surowiec i opłacalnością upraw, w tym roku dochodzą nowe, związane ze zmianą przepisów.
Pomysłodawcy utworzenia nowej organizacji pochodzą przede wszystkim z gmin Łukowa i Obsza, stąd jej nazwa, a także z innych gmin powiatu biłgorajskiego - Aleksandrowa, Biszczy, Józefowa czy Tarnogrodu. - To region, w którym uprawia się 80 procent tytoniu w Polsce, ale który nie ma swojej reprezentacji na zewnątrz, ponieważ istniejące do niedawna organizacje są w stanie likwidacji. W praktyce oznacza to m.in., że na rozmowach w ministerstwach i rządowych agencjach, zajmujących się naszymi sprawami, są delegacje z Małopolski czy Podlasia, ale z naszymi postulatami trudno się przebić - żali się w rozmowie z Informacyjną Agencją Samorządową jeden z zastępców prezesa Ł-OOZPL Adam Smolak.
Tymczasem tematów do rozmów i problemów, trapiących plantatorów tytoniu od kilku lat nie ubywa. - Część rolników nie może wyegzekwować zapłaty za surowiec, dostarczony jeszcze w 2014 roku, skupujący tytoń zaniżają jego jakość i cenę, co oznacza, że surowiec jest sprzedawany z minimalnym zyskiem lub nawet poniżej kosztów produkcji, a w konsekwencji prowadzi to do zahamowania rozwoju tego sektora rolnictwa - mówi sekretarz gminy Obsza Grzegorz Wróbel, który pomagał w rejestracji nowej organizacji. Jej utworzenie wspiera także wójt Andrzej Placek, który przypomina, że rada gminy we wrześniu wystosowała apel o podjęcie działań przez rząd i parlamentarzystów. - Od tamtej pory było kilka rozmów w Warszawie, ale nie przyniosły one specjalnych efektów - zaznacza wójt gminy Obsza. Drugi zastępca prezesa nowego zrzeszenia Józef Gutyj dodaje, że przed rozpoczęciem nowego sezonu sytuacja staje się coraz trudniejsza w związku z nowymi przepisami ustawowymi, które są niekorzystne dla plantatorów. - Autorzy tych zmian przekonywali, że wprowadzają je po to, by likwidować szarą strefę, ale efekt jest taki, że ogranicza się konkurencję, a także wprowadza biurokratyczne procedury i limity dla plantatorów, których niedotrzymanie naraża nas na kary. Nie jesteśmy przeciwko nowym regulacjom, ale chcemy żeby przy podejmowaniu decyzji ważnych dla tego środowiska nasz głos był brany pod uwagę - podkreśla Józef Gutyj.
Zdaniem Adama Smolaka czasu na dyskusje jest bardzo mało, ponieważ do połowy marca plantatorzy muszą podpisać umowy kontraktacyjne, dostosowane już do nowych przepisów. - Problem w tym, że nawet w Krajowym Ośrodku Wsparcia Rolnictwa, który ma nadzorować egzekucję tych przepisów, nie możemy się dowiedzieć jak należy je stosować. Poza tym z rozmów z rolnikami można wywnioskować, że ponad 90 procent z nich nie zna nowych ustaw, a niektórzy nawet nie wiedzą co to jest KOWR - uważa Adam Smolak.
Plantatorzy mają nadzieję, że część wątpliwości uda się wyjaśnić podczas spotkań, które odbędą się w czwartek 8 lutego i w następnym tygodniu w Warszawie. Rolników z powiatu biłgorajskiego ma w tych rozmowach reprezentować m.in. Grzegorz Wróbel. Potem członkowie zrzeszenia chcą organizować spotkania z plantatorami w poszczególnych miejscowościach, by tłumaczyć co może się wydarzyć na rynku tytoniowym i jakie mogą być konsekwencje nowych przepisów. Taki edukacyjny charakter działalności i obrona interesów tej grupy rolników są wpisane w statut Łukowsko-Obszańskiego Okręgowego Związku Plantatorów Tytoniu. Jego głównym celem jest bowiem reprezentowanie ich wobec władz państwowych, administracji samorządowej, firm kontraktujących, skupujących i przetwarzających tytoń, a także rozwijanie uprawy tytoniu, zapewnienie jej opłacalności oraz upowszechnianie nowoczesnych metod produkcji.
UG Obsza
REKLAMA
Oceń:
2 głosy
Nowe zrzeszenie w obronie plantatorów, 1.5000 out of 5 based on 2 ratings
Na forum istnieje możliwość oceny wypowiedzi, można oddawać głosy pozytywne jak i negatywne.
Ostatnio dodane komentarze
3c7-510
~ tytoniarz Widać że moralizatorów to u nas nie brakuje :)
13 lutego 2018
+1
-0
989-14a
~ Ja ze wsido~ skoro nikt nikomu nie sprzedaje no właśnie po to jest ustawa antyaborcyjna, żeby nie mozna było dokonywac aborcji poza 3 przypadkami, w których ta rzeczona ustawa pozwala na aborcje. Ale nikt nikomu nie zabroni wyjechać za granice i zapłacić za aborcje a i jak wiadomo w Polsce też można to zrobic za odpowiednią odpłatą.
8 lutego 2018
+0
-1
73d-098
~ Obserwator Szanowni Plantatorzy Tytoniu Proces Legislacyjny nad ustawą rozpoczął się w maju 2017 roku, informacje które przekazują przedstawiciele Zrzeszenia są kłamliwe i nieprecyzyjne. (Gdzie byli wtedy wszyscy Prezesi zrzeszenia, i innych związków na które plantator płaci pieniądze i nie ma z tego nic ZERO)- Grupa Biłgoraj Bankrut Grupa Krasnystaw Bankrut i tutaj moja uwaga dotycząca nowego zrzeszenia - dać im składki od każdego sprzedanego kilograma niech jadą do Warszawy zabawią się!!! bo nic nie załatwią NIC Kolejna grupa cwaniaczków którzy zechcą parę złotych przytulić od Plantatorów. Przepisy nowe mają na celu uszczelnienie podatku akcyzowego, największe larum podnoszę plantatorzy którzy nie będą mogli sprzedać tytoniu na czarny rynek BRAWO. Pan Smolak też w Warszawie się dowiedział co to jest KOWR Krajowy Ośrodek Wsparcia Rolnictwa Pozdrawiam serdecznie odpowiem na każde pytanie
8 lutego 2018
+2
-1
fcf-77b
~ książe ja nie pale , ale ,,,,,,,pije , muszę się zrzeszyc , bedzie dofinansowanie..............wszyscy pijacy tanie trunki.....ŁĄCZCIE SIĘ !!!!!!!!!
8 lutego 2018
+3
-2
ad0-3c7
~ skoro nikt nikomu nie sprzedajedo~ Ja ze wsi to po co ustawa antyaborcyjna nikt na siłę nie usuwa ciąży.
8 lutego 2018
+0
-3
b9b-e1f
~ jettt z tym, że zaniżaja klasy to już tak nie lamentujcie, bo jak widze na skupie jaki tyton ludzie przywoża i uważaja że to pierwsza klasa a to nie nadaje sie na druga to skąd to zdziwienie, że klasyfikator bierze w 3? Nie opłaca sie? Sypcie wiecej nawozów, stosujcie wiecej ŚOR, więcej razy opielajcie. Ludzie, tytoń to nie idiota spod sklepu dla którego osiągnięciem jest otwarcie puszki piwa bez urwania ucha. Jak chcesz jeden z drugim, żeby Ci sie opłacało to zrób sobie badania gleby,zastosuj racjonalne dawki nawozu i nie azotu 200 kilo na ha bo to nic nie da, tylko maks 30 kilo, i nie wapna 10 ton i pH 7 bo tytoń takiego nie lubi. I nie jeździj opielaczem 10 razy bo sasiad tyle jezdzi, bo woda ci wyparuje i pobudzisz nasiona chwastów do kiełkowania i zasyfi ci chwast. Usiądź na spokojnie i poczytaj wymagania co do uprawy tytoni a nie że sasiad posypał tyle nawozu jak dam 2 razy wiecej, a co niech mu gul skoczy. wywalacie kase w błoto, a później sie nie opłaca. I tu mała podpowiedź, Środek po ogławianiu który zaczyna sie na F, a jego zamiennikiem jest Himalaya, działa skutecznie w dawce 2,5 kg na ha. Wiem, na opakowaniu napisali 4, ale to tylko dlatego, żeby więcej go sprzedać :)
8 lutego 2018
+3
-2
320-ea2
~ Ja ze wsido~ ngf Nikt na siłe nikomu nie sprzedaje. Świadomie to kupuje sobie raka palacz. pozdro.
8 lutego 2018
+3
-0
538-4ab
~ Jan a co w tym robi Wróbel? wójt Placek moim zdaniem już dawno powinien zmienić sekretarza
8 lutego 2018
+2
-2
ffa-d38
~ aado~ producenci Raka się zrzeszyli państwo polskie czerpie z tego zyski..legalnie sprzedaje tytoń..jak to się nazywa? paserstwo?
8 lutego 2018
+3
-1
5e6-6b8
~ aado~ j64 Polacy pochodzą od żydów? a fee..to już lepiej zgodzić się ma małpę-niektórym to do dziś zostało..
8 lutego 2018
+2
-3
394-bb4
~ j64 POLACY! Czas powstać z kolan!!! Piszę do tych 50% polskiego społeczeństwa, które nosi genotyp naszych przodków, opisanych poniżej. Jest rok 1656 od dnia stworzenia świata, a więc około 4 350 lat temu. Rozpoczyna się wielki POTOP, który w ciągu 40 dni zabił wszystkich ludzi i wszystkie lądowe zwierzęta na ziemi. Stwórca przygotował jedynie ośmioosobową rodzinę Noego i wybrane zwierzęta do przeżycia potopu na arce (dużym statku). Statek ostatecznie osiadł na zboczach góry Ararat w dzisiejszej, wschodniej Turcji. NOE MIAŁ 3 SYNÓW: – Sem – Cham – Jafet Książka: August Bielowski – Wstęp krytyczny do dziejów Polski (1850r.) Strona 191 Ja który nazwan jestem Miorsz (żył i pisał w pierwszej połowie wieku XI) znalazłem w xięgach taką wiadomość o pochodzeniu czyli o początku narodu polskiego od stworzenia świata. Przedewszystkiem trzeba wiedzieć że Polacy pochodzą od Jafeta syna Noego, któremu ojciec błogosławiąc, z natchnienia ducha świętego rzekł: rozplemieni bóg Jafeta. Ten Jafet między wielą synami których spłodził, miał jednego któremu na imię było Jawan, a tego Polacy zwą Iwan. Jawan (Iwan) zaś zrodził Filara; Filar zaś zrodził Alana; Alan zaś zrodził Anchiza; Anchiz zaś zrodził Eneja; Enej zas zrodzil Askaniego; Askani zaś zrodził Pamfila; Pamfil zaś zrodził Reęsylwię; Reasylwia zaś zrodziła Alana; Alan zaś KTÓRY PIERWSZY WKROCZYŁ DO EUROPY zrodził Negnona; Negnon zaś czterech miał synów, a najstarszy z nich był Wandal; Wandal, od którego poszli Wandalitowie zwani dziś Polakami; POLACY, dzieci Wandala, w prostej linii, pra, pra… prawnuki Noego!!! ————————————————————————————– Wiadomość ta jest potwierdzeniem haplogupy R1a1! Na dzisiejszych ziemiach na których my żyjemy, nasi przodkowie osiedlali się już 3 800 lat temu!!! EUROPA to STAROŻYTNY IZRAEL!
8 lutego 2018
+2
-4
21e-9b3
~ j64 Przykazania Słowian I. Czcijcie Rodziców swoich, i utrzymujcie ich w starości, bo jak wykażecie troskę o nich, tak i o Was zatroszczą się dziecięta Wasze. II. Zachowajcie pamięć o wszystkich Przodkach Rodów waszych i wasi potomkowie będą pamiętać o Was. Brońcie starych i młodych, ojców i matek, synów i córek gdyż to krewni Wasi, piękno i mądrość narodów Waszych. III. Nie czyńcie cudów dla dobra własnego, a czyńcie cuda dla dobra Rodu Swego i Rodu Niebieskiego. Czyńcie dzieła dobre ku chwale Rodu Waszego i przodków Waszych, a otrzymacie opiekę od Bogów jasnych Waszych. IV. Nie twórzcie (cudów) dla dobra własnego, lecz co wielkie twórzcie dla Rodu Swego i Rodu Niebieskiego. V. Obmywajcie po pracach ręce Wasze, bo kto rąk nie obmywa siłę Bożą traci. VI. Pogłębiajcie w dzieciach Swoich miłość do świętej ziemi Rasy, żeby nie łakomili się cudami zamorskimi, a mogli uczynić cuda wspanialsze i piękniejsze ku chwale świętej ziemi waszej. VII. Nie sprzedawajcie ziemi waszej za złoto i srebro, gdyż przekleństwa na siebie ściągniecie i nie będzie przebaczenia po wszystkie dni bez reszty. VIII. Kto ucieknie na obczyznę w poszukiwaniu życia łatwego , ten odstępcą Rodu Swego, nie będzie wybaczenia Rodu jego, bo Bogowie odwrócą się od niego. IX. Nie przechwalajcie się swą siłą łapiąc za broń, lecz chwalcie się sukcesami na polach bitwy. Zachowujcie w tajemnicy mądrość Bożą. Mądrości tajnej cudzoziemcom nie dawajcie. X. Nie przekonujcie tych ludzi, którzy nie chcą słuchać Was i wysłuchiwać słów Waszych. XI. Pomóżcie bliźniemu w nieszczęściu jego, a gdy do Was nieszczęście przyjdzie pomogą Wam bliźni Wasi. XII. Zachowajcie Sanktuaria i Świątynie od pohańbienia przez cudzoziemców. Jeśli nie zachowacie Świątyń Świętej Rasy i Wiary Przodków Waszych nawiedzą was lata smutku, krzywd i cierpienia. XIII. Nie nadużywajcie chmielonych napojów, miejcie umiar w piciu, bo kto alkoholu nadużywa ten traci ludzki wymiar. XIV. Utwierdzajcie na Ziemi waszej Prawa Niebieskie, które dali Wam Jaśni Bogowie Wasi. XV. Żony odzień męskich nie noście gdyż kobiecość stracicie, a noście żony to co wam polega na naturze. XVI. Kochajcie żony mężów swoich, gdyż oni obroną i oparciem waszym i całego Rodu waszego. XVII. Nie zabijajcie dziecięcia w brzuchu matki, gdyż kto zabije dziecię w brzuchu ściągnie na siebie gniew Boga – Stwórcy Jedynego. XVIII. Nie radujcie się z nieszczęścia cudzego, gdyż kogo nieszczęście cudze cieszy, ten do siebie nieszczęście wzywa. XIX. Żyjcie prawami RITA i prawami Boga Roda – Stwórcy Jedynego, gdyż tymi prawami żyją wszystkie światy i Ziemie we wszystkich wszechświatach. XX. Nie czyńcie krzywdy ludziom innej wiary, gdyż Bóg – Stwórca Jedyny jest na wszystkimi Ziemiami i wszystkimi Światami
8 lutego 2018
+1
-4
69f-0fb
~ j64 Zmiany czekają również palaczy, od których pracodawca będzie mógł domagać się odpracowania "przerwy na papierosa" - czytamy w dzisiejszym "Dzienniku Gazecie Prawnej".
8 lutego 2018
+2
-2
6d9-b25
~ j64 Chamski poziom komentarzy Nie ma co wymagac Brak wiedzy
8 lutego 2018
+2
-6
5e0-6e6
~ skoro w piecu może palioć wykastrowana małpa i jest to tylko małpa , to jak można nazwać człowieka który świadomie produkuje Raka - takiego określenia nie mam bo każde uwłacza godności małpy
8 lutego 2018
+5
-3
009-8d6
~ ngf Czy wy nie macie poczucia ,że sprzedajecie śmierć innym?
8 lutego 2018
+5
-4
b6b-f43
~ DB NA miejscu plantatorów już bym myślał czym obsiać pole w przyszłości bo DOBRA ZMIANA myśli jaki bat szykować.
8 lutego 2018
+3
-1
177-bd8
~ gh Jak ksiądz może brać na taca pieniądze z narkotyków?To tak jakbym był płatnym mordercą i na tacę z tego dawał.Od alfonsów też kler bierze?
7 lutego 2018
+4
-7
26e-222
~ Dżejkob Palić w piecu to może nawet wykastrowana małpa, jak się jej pokaże. Ale żeby uprawiać tytoń to potrzeba wiedzy z wielu dziedzin, zaangażowania i cięzkej pracy w zamian za niepewne wynagrodzenie.
7 lutego 2018
+8
-5
f62-1a0
~ Rak Aż sobie zapale z wrażenia
7 lutego 2018
+2
-3
729-9b2
~ . Obudzili się bo wybory na jesieni? Przepisy zostały już zmienione, a oni nagle chcą tłumaczyć co i jak? Od tego są urzędy, a nie stowarzyszenia. Od kilku lat nie ma kasy z Krasnegostawu i nie czarujcie, że będzie. Wróbel jedzie do Olszówki.
7 lutego 2018
+5
-4
25d-d71
~ Wybory idą to szukają To wam Wróbel napomaga hahaha
7 lutego 2018
+6
-4
340-c44
~ to jest cyrk nad cyrkami jak palę w piecu to nasyłają na mnie straż miejską bo śmierdzi ale jak producenci jak napisano raka się zrzeszają to im jeszcze dofinansowanie dają. proponuję założenie stowarzyszenia gospodarstw starych pieców niech też nam płacą
7 lutego 2018
+7
-9
845-16c
~ producenci Raka się zrzeszyli ALE CYRK mówiąc językiem policyjnym ... grupa przestępcza się zjednoczyła w walce z państwem polskim
7 lutego 2018
+8
-7
02f-681
~ Jan Boże, plantatorzy trucizny się zjednoczyli!!! To tak jakby w Afganistanie uprawiający mak założyli związek zawodowy i domagali si wyższych cen, oczywiście podatnicy się złożą płacąc podatki na wasze dopłaty do tytoniu. Wy potomkowie chłopów z Kulna co powstańców styczniowych wyłapywali i odstawiali do Moskali za kilka kopiejek- przestańcie głosować na ZSL-PSL a teraz na PIS-lamistów. Kto jest Kierownikiem KRUS, kto jest dyrektorem ARRiM w Biłgoraju? Chłopy z Łukowej i Chmielka. Typowi genetyczni, pazerni wieśniacy. Emerytura na konta wpływa, hektarów po 30 i jeszcze stanowiska kupione za kiełbasę. Powiem krótko-jak wam się nie opłaca sadzić tytoń to go nie sadżcie. Przynajmniej podatnik nie będzie wam płacił dopłat.Bo uprawiacie ten tytoń na 10-30 ha jeden plantator. Ukrainców sprowadzają do pracy a sami rozbijają się po polach suv-ami. A jak się dowiedzą, że Kaczyński jest w Biłgoraju to robotę zostawiają i wiecują,i wykrzykują Jarosław, Jarosław, Jarosław. No to tytoniu ani jednego krzaka. Kupcie sobie krowę,żeby mieć mleko, parę kur, żeby było jajko a pole to niech sobie uprawia ten bydlak z rodowodem solidarucha co ceny papierosów podniósł na poziom wyższy niż w Niemczech. A jak papierosów będzie mało to trzeba otworzyć granicę z Ukrainą. Tam paczka papierosów kosztuje trzy złote i nikt do tytoniu nie daje dopłat.
7 lutego 2018
+10
-13
Zgodnie z ustawą o świadczeniu usług droga elektroniczna art 14 i 15 (Podmiot, który świadczy usługi określone w art. 12-14, nie jest obowiązany do sprawdzania przekazywanych, przechowywanych lub udostępnianych przez niego danych) wydawca portalu bilgorajska.pl nie ponosi odpowiedzialności za treść wypowiedzi zamieszczanych przez użytkowników Forum. Osoby zamieszczające wypowiedzi naruszające prawo lub prawem chronione dobra osób trzecich mogą ponieść z tego tytułu odpowiedzialność karną lub cywilną. Przy komentarzu niezarejestrowanego użytkownika będzie widoczny jego ZAKODOWANY adres IP. Zaloguj/Zarejestruj się.
W środę 20 listopada przekazano plac budowy pod inwestycję obejmującą modernizację ulicy Knappa oraz budowę drogi I.B. Singera w Biłgoraju. Zgodnie z umową na realizację zadania wykonawca ma 11 miesięcy od dnia podpisania umowy.
w piątek, godzina 20:16
Biłgoraj
Biznes Ziemi Biłgorajskiej w jednym miejscu
w piątek, godzina 09:57
Stary Lipowiec
Remont drogi zakończony
w piątek, godzina 09:12
Biłgoraj
Będzie zmiana stawek podatkowych?
Rada Miasta Biłgoraja przygotowuje się do wprowadzenia zmian w podatkach od nieruchomości. Nowe stawki zostały określone w projekcie uchwały, która ma zacząć obowiązywać od 1 stycznia 2025 roku. Poniżej przedstawiamy szczegóły planowanych zmian.
w piątek, godzina 19:34
Biłgoraj
Współpraca, która zmienia lokalną rzeczywistość
w piątek, godzina 11:07
Biłgoraj
Punkt paszportowy wróci do Biłgoraja?
16 listopada 2024
Biłgoraj
Jubileuszowy Wieczór Darczyńcy [NOWE ZDJĘCIA]
W sobotę 16 listopada odbyła się kolejna edycja Wieczoru Darczyńcy, organizowanego przez fundację Fundusz Lokalny Ziemi Biłgorajskiej. Tegoroczne wydarzenie miało wyjątkowy charakter, ponieważ wpisało się w obchody 25-lecia działalności fundacji.
w piątek, godzina 08:04
Aleksandrów
Wyróżnienia dla pracowników socjalnych z Aleksandrowa
w czwartek, godzina 12:46
Biłgoraj
Spotkanie przedsiębiorców Ziemi Biłgorajskiej
w środę, godzina 13:55
Biłgoraj
Biłgorajski basen odzyska dawny blask
Kryta pływalnia, jeden z symboli Biłgoraja, wkrótce przejdzie kompleksową modernizację. W środę, 20 listopada, przedstawiciele Zarządu Powiatu podpisali umowę z wykonawcą na realizację II etapu remontu obiektu, który będzie służył zarówno mieszkańcom, jak i lokalnym stowarzyszeniom sportowym.
w niedzielę, godzina 10:41
Powiat
11 miejscowości bez prądu, w tym Biłgoraj i Tarnogród
w czwartek, godzina 10:04
Biłgoraj
Odznaczenia i awanse strażaków [LISTA WYRÓŻNIONYCH]
we wtorek, godzina 11:18
Lubelszczyzna
Pierwszy przypadek wścieklizny u psa w województwie
Do dzisiaj w województwie lubelskim potwierdzono 20 ognisk wścieklizny. Po raz pierwszy chorobę stwierdzono u psa. Służby przypominają, że obowiązkowemu szczepieniu przeciwko wściekliźnie podlegają psy po ukończeniu 3 miesiąca życia.
w niedzielę, godzina 08:54
Bukowa
Tragiczny pożar w gminie Biłgoraj. Nie żyje mężczyzna
w piątek, godzina 12:23
Biłgoraj
Wybitne Polki oczami młodych artystów. Finał konkursu plastycznego w Biłgoraju
we wtorek, godzina 15:28
Babice
Upamiętnienie biskupa z Babic
We wtorek, 19 listopada przy szkole w Babicach odbyła się uroczystość odsłonięcia i poświęcenia kamienia upamiętniającego biskupa płk. Mateusza Siemaszko, duchownego i żołnierza, który zapisał się w historii Polski.
w poniedziałek, godzina 21:37
Aleksandrów
Osobówka stanęła w ogniu [AKTUALIZACJA]
w czwartek, godzina 17:34
Region
21. ognisko wścieklizny w regionie. Chorobę stwierdzono u krowy
10 listopada 2024
Biłgoraj
Biłgoraj uhonorował bohatera [NOWE ZDJĘCIA]
W niedzielę, 10 listopada, w Biłgorajskim Centrum Kultury miała miejsce wyjątkowa uroczystość nadania tytułu Honorowego Obywatela Miasta Biłgoraja ppor. Józefowi Steglińskiemu ps. "Cord". Wieczór poświęcony był bohaterowi, który swą niezłomnością zasłużył na szczególne miejsce w historii regionu. Uroczystość uświetniła prapremiera filmu dokumentalnego "Ten skrawek ziemi to wolna Polska".